Hộp số giảm tốc (hay hộp giảm tốc) là một thiết bị cơ khí kết nối giữa động cơ và thiết bị, có chức năng giảm tốc độ quay của động cơ để tăng mô-men xoắn đầu ra, tạo ra lực tải mạnh hơn. Thiết bị này giúp điều chỉnh tốc độ và lực phù hợp với yêu cầu của từng ứng dụng, và khi kết hợp với động cơ sẽ tạo thành động cơ giảm tốc, giúp hệ thống hoạt động ổn định, tiết kiệm năng lượng và kéo dài tuổi thọ.

Vai trò chính:
Giảm tốc độ: Hộp giảm tốc làm chậm tốc độ quay của động cơ.
Tăng mô-men xoắn: Đồng thời, thiết bị làm tăng lực tải (mô-men xoắn) ở đầu ra, tạo ra lực mạnh hơn cho thiết bị hoạt động.
Điều chỉnh và ổn định: Giúp điều chỉnh tốc độ quay phù hợp với nhu cầu sử dụng, đảm bảo vận hành trơn tru và ổn định cho hệ thống.

Cấu tạo chung:
Vỏ hộp:
Thường được làm bằng kim loại chắc chắn như gang, thép để bảo vệ các bộ phận bên trong.
Bánh răng:
Bao gồm các tổ hợp bánh răng được bố trí trên các trục truyền động để tạo ra sự giảm tốc thông qua ăn khớp.
Trục:
Trục chủ động (gắn với động cơ) và trục ra (truyền động đến cơ cấu chấp hành)

Nguyên lý hoạt động:
Thiết bị hoạt động dựa trên nguyên tắc các bánh răng ăn khớp với nhau theo một tỷ số truyền nhất định.
Khi bánh răng nhỏ quay một vòng, bánh răng lớn sẽ quay ít hơn, làm giảm tốc độ và tăng mô-men xoắn đầu ra.

Các loại hộp giảm tốc phổ biến:
Hộp giảm tốc bánh răng hành tinh: Nhỏ gọn, tỉ số truyền lớn, phù hợp với không gian chật hẹp.


Hộp giảm tốc Cyclo: Sử dụng bánh răng cycloid, có khả năng tăng lực mô-men xoắn rất tốt.


Hộp số bánh vít trục vít: Có nhiều loại như trục thẳng, trục rỗng âm, trục vít nâng hạ.


Hộp số bánh răng xoắn ốc (loại R): Một trong những dòng hộp số thông dụng.


Hộp số bánh răng côn (loại K): Dùng cho các ứng dụng truyền động có góc.


Hộp số trục ra song song (loại F): Trục ra song song với trục động cơ.

Ứng dụng trong thực tế:
Hộp giảm tốc được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp và đời sống như:
Hệ thống băng tải: Sản xuất thực phẩm, hàng hóa, linh kiện ô tô, xe máy.
Thiết bị nâng hạ: Cần cẩu, palang, thang máy, cầu trục.
Máy móc sản xuất: Máy ép, máy xay, máy in ấn, máy nhuộm vải.
Hệ thống cửa cuốn và thang máy cuốn .